Gazy medyczne są bardzo istotnym elementem w każdej dedykowanej placówce. Bez nich nie byłoby możliwe funkcjonowanie szpitala czy dowolnej innej placówki medycznej. Wiedza na temat instalacji gazów medycznych pozwoli nam zrozumieć skąd się one biorą, jak są transportowane, a także jakie przepisy prawne to regulują.
Instalacja gazów medycznych i ich rodzaje – co to jest tlen medyczny?
Instalacje gazów medycznych tworzy się przede wszystkim ze względu na potrzeby anestezjologów. Najpopularniejszym gazem jest jednak tlen medyczny, nie zaliczany do grupy gazów anestetycznych. Wykorzystuje się go do takich czynności jak resuscytacja, wspomaganie oddychania czy wentylacja płuc.
W szpitalu najczęściej można się jednak spotkać dodatkowo z gazami anestetycznymi i technicznymi, które posiadają dość zróżnicowane zastosowania.
Gazy techniczne i anestetyczne – do czego służą?
Gazy anestetyczne służą anestezjologom do wprowadzania pacjenta w stan narkozy, np. podczas operacji chirurgicznych. Pozwalają one również znieczulić pacjenta, rozluźnić jego ciało lub w inny sposób przygotować do przeprowadzenia określonego zabiegu medycznego.
Sprężone powietrze techniczne stanowi natomiast mieszaninę gazów, które naturalnie występują w naszym otoczeniu. Używa się ich do napędzania sprzętu medycznego lub jako nośnik, który dostarcza pacjentom wziewne środki anestetyczne.
Instalacje gazów medycznych – jak są zbudowane?
Każda instalacja gazów medycznych składa się z trzech głównych segmentów. Są to:
- Źródło, a właściwie trzy źródła: podstawowe, awaryjne i rezerwowe
- Sieć kanałów transportowych – czyli rury, przez które przenoszone są gazy medyczne
- Punkt poboru gazów – w ścianie lub w jednostce zasilającej
Warto wspomnieć, że wszystkie trzy źródła muszą być od siebie w pełni niezależne. Każde z nich musi być w stanie zasilić cały szpital. Konieczne jest również wdrożenie systemu automatycznego przełączania z jednego źródła na drugie, aby nie była konieczna ingerencja personelu.
Gazy medyczne – przepisy w kraju i na świecie
W zależności od konkretnych rozwiązań użytych w instalacji, regulują ją inne normy prawne. Przykładowo – dla systemów gazów rozprężanych wymagane jest zastosowanie źródeł zgodnych z dyrektywą UE, posiadających znak bezpieczeństwa CE dla wyrobów medycznych II klasy.
Norma zharmonizowana PN-EN ISO 7396-1:2016 obejmuje z kolei systemy wytwarzające powietrze medyczne, systemy redukcyjne oraz agregaty próżniowe. Miedziane elementy centralnych instalacji gazów medycznych muszą odpowiadać normie PN-EN 13348:2009.
Także komponenty i półprodukty, których używa się do budowy instalacji gazów medycznych muszą spełniać odpowiednie normy. Zgodnie z dyrektywą o wyrobach medycznych są one bowiem uznawane za takowe. One także muszą posiadać znak bezpieczeństwa CE II klasy.
Rurociągi gazów medycznych i odciągi gazów anestetycznych są zaś regulowane normami PN-EN ISO 9170-1:2009, a także PN-EN ISO 9170-2:2009.
Norma PN-EN ISO 11197:2016-06 dotyczy natomiast systemów gazów chirurgicznych i anestezjologicznych.
